مهر بررسی كرد؛ رفراندوم، اقلیم کردستان عراق و تاوان یک اشتباه استراتژیک

بهمن: در داخل اقلیم کردستان عراق هم شمار زیادی از مردم و سیاسیون کرد مخالف تصمیم خودسرانە مسعود بارزانی بودند و نتایج منفی این رفراندوم غیرقانونی را خطرناک تلقی کردند.

خبرگزاری مهر، گروه بین الملل: مردم اقلیم کردستان پس از گذشت سە دهە از تحت حاکمیت بودن حکومت اقلیم بە رهبری حزب دموکرات و اتحادیە میهنی؛ حالا در بدترین شرایط اقتصادی و سیاسی و در کوران منازعات داخلی، چشم بە راه ارسال حقوق و سبدهای خوراک ماهانە از طرف بغداد هستند.
حکومت اقلیم کردستان سال ۱۹۹۲ بە عنوان منطقە خودگردان در شمال عراق اعلام موجودیت سیاسی کرد و شناسایی آن بە عنوان حکومت خودگردان سیاسی و رسمی در جهان از سال ۲۰۰۵ شروع شدە است.
تا پیش از ۲۰۱۷ با وجود اختلافات و منازعات داخلی و بعضاً تنش های سخت با بغداد، اقلیم کردستان با تعامل و همکاری با دولت مرکزی عراق فدرال و پایبند بودن بە قانون اساسی عراق و همین طور استفادە از درآمدهای هنگفت نفتی و گذرگاه های مرزی در سایە توجە کشورها و مجامع بین المللی و مراودات سیاسی و تجاری با کشورهای منطقە بە دلیل موقعیت جغرافیایی اقلیم کردستان کە از شرق با ایران از شمال با ترکیە و از غرب با سوریە هم مرز است، توانست از نظر اقتصادی، عمرانی و سیاسی پیشرفت های شایان توجهی را رقم بزند.
ترافیک دیپلماتیک بسیار زیاد رهبران، وزرا و رؤسای جمهور کشورهای اروپایی، آمریکایی و دیپلمات های منطقەای در اربیل پایتخت اقلیم کردستان تا پیش از برگزاری رفراندوم در ۲۵ سپتامبر ۲۰۱۷ بر هیچکس پوشیدە نیست. کردهای عراق از نظر اقتصادی در بهترین شرایط بودند، بە سرعت عمران و آبادانی بە همە مناطق اقلیم کردستان رسید.
با هجوم تروریست های داعش بە عراق و بخشهایی از شمال این کشور، نیروهای نظامی اقلیم کردستان موسوم بە نیروهای پیشمرگ در کنار نیروهای بین المللی ائتلاف و همگام با نظامیان عراقی و مستشاران ایرانی بە جنگ داعش رفتند و با شکست داعش و عقب راندن تروریست ها از عراق، بیش از پیش اقلیم کردستان مورد توجه و تفقد کشورهای جهان و مجامع بین المللی قرار گرفت و کمک های مالی و نظامی شایانی دریافت کرد.
اقلیم کردستان بە وزن و جایگاه بسیار خوبی رسیدە بود. اگر چە در مورد مادە ۱۴۰ قانون عراق و حاکمیت در مناطق مورد مناقشە با بغداد اختلاف داشت و هیچ گاه بە توافقی اساسی نرسیدند اما عملاً و بە صورت نانوشتە بخش های وسیعی از موصل و تمامی کرکوک در اختیار و تحت کنترل اقلیم کردستان بود. تا اینکە پس از برگزاری رفراندوم کردستان ورق برای مردم کرد عراق بە طرز وحشتناکی برگشت. حالا این مردم در بدترین شرایط و چشم بە راه ارسال حقوق و سبدهای خوراک ماهانە از طرف بغداد هستند.
پس از نشست پیر مام و تصمیم به برگزاری رفراندوم اقلیم کردستان در ۲۵ سپتامبر ۲۰۱۷ دیگر هیچ چیز مانند قبل آن نشد؛ نە جایگاه اقلیم کردستان در عراق و نە وزن رهبران کرد در جوامع بین المللی.
با اعلام اصرار بارزانی ها و دیگر احزاب همپیمان آنها برای برگزاری رفراندوم اقلیم کردستان کشورهای همسایە عراق، از جملە ایران و ترکیە و همین طور آمریکا همپیمان قدیمی کردهای عراق و سازمان ملل با گوشزد کردن عواقب و نتایج منفی این تصمیم احساسی برای کردهای عراق در آیندە، از رهبران کرد خواستند کە بە یکپارچگی کشور عراق احترام بگذارند.
بعد از برگزاری رفراندوم، ایران و ترکیە بە صورت علنی با این مساله مخالفت کردە و اقلیم کردستان را تحریم و مرزهای زمینی و آسمانی خودرا بە روی کردستان عراق بستند و صادرات و همکاریهای اقتصادی و سیاسی به پایان رسید.
اگر چە بارها مسؤلین اقلیم کردستان اعلام کردە بودند کە این رفراندوم برای استقلال و جدایی کردستان از عراق نیست، اما حکومت مرکزی عراق با تأکید بر این کە اگر آرمان تجزیه عراق در پشت پردە این رفراندوم نیست پس نیازی بە برگزاری ندارد، پرواز از فرودگاه های سلیمانیە و اربیل را متوقف کرد. اقلیم را بە حملە نظامی تهدید و نیروهای خودرا بە سوی مناطق مورد مناقشە و پشت دروازه های اربیل گسیل داد.
در داخل اقلیم کردستان هم شمار زیادی از مردم و سیاسیون کرد مخالف این تصمیم خودسرانە مسعود بارزانی بودند و در قالب «جبهه نه به رفراندوم» بارها برای ابراز مخالفت با برگزاری رفراندوم تجمع اعتراضی انجام دادند. این جبهە در کنفرانس های مطبوعاتی گوناگون از خانوادەهای بارزانی و طالبانی خواستە بودند با اصرار بە برگزاری رفراندوم آیندە و سرنوشت کردها را تباه نکنند.
اما رفراندوم در تاریخ یاد شدە انجام شد و پس از شش سال دستاوردهای آن برای مردم اقلیم کردستان از دست دادن ۵۱ درصد از خاک اقلیم، بە حاشیە راندە شدن همیشگی و کناره گیری مسعود بارزانی از پست ریاست اقلیم و دنیای رسمی سیاست، بیرون راندن نیروهای نظامی کرد از مناطق مورد مناقشە از جملە کرکوک و موصل و اجازە ندادن بە بازگشت آنها، بحران های شدید اقتصادی و پرداخت نکردن حقوق کارکنان دولتی و عدم اختصاص سهم بودجە اقلیم کردستان از بودجە عمومی کشور عراق، توقف صادرات نفت و گاز اقلیم کردستان و باز پس گرفتن درآمدهای غیر نفتی از جملە درآمد گذرگاه های مرزی از اقلیم و عمیق تر شدن اختلافات داخلی در اقلیم کردستان و همین طور از دست رفتن جایگاه کردها و تأثیرگذاری آنها در معادلات منطقەای و جهانی بودە است.
اکنون بانیان تصمیم رفراندوم اقلیم کردستان از جملە مسعود بارزانی و هم فکرهایش باید اعتراف کنند کە با این تصمیم غیر عقلانی، احساسی و با یک اشتباه تاریخی خطرناک؛ در امتداد اهداف شخصی، هزینەهای جبران نشدنی برای کردها بە ارمغان آوردە اند. شاید زمان آن رسیدە است کە درخواست های جبهە نە بە رفراندوم اقلیم کردستان برای محاکمە قضائی تصمیم گیرندگان رفراندوم بررسی شود.