به گزارش بهمن بررسی تحولات میدانی در لیبی نشان داده است که جنگ نیابتی میان ترکیه و عربستان در این کشور وارد فاز جدیدی شده است.
خبرگزاری مهر، سرویس بین الملل – فاطمه صالحی: درگیری ها در لیبی که دیگر تنها یک درگیری داخلی در این کشور میان شبه نظامیان ارتش ملی به فرماندهی خلیفه حفتر و دولت وفاق ملی به ریاست فایز السراج به شمار نمی رود وارد فاز جدیدی شده است به طوریکه بررسی تحولات در این کشور نشان داده است جنگ در لیبی بیشتر از آنکه یک درگیری داخلی بر سر قدرت باشد یک جنگ نیابتی میان عربستان و امارات از یک سو و ترکیه و قطر از جانب دیگر به حساب می آید. مقامات نظامی ارتش ملی لیبی پیش تر ترکیه و قطر را تهدید کرده بودند اما اخیرا این تهدیدات شدت بیشتری گرفته است به طوریکه سخنگوی ارتش ملی لیبی که از حمایت عربستان و امارات برخوردار است، صبح شنبه اظهار داشت که دستور حمله به کشتی های ترکیه ای در آب های سرزمینی لیبی صادر گردیده است. احمد المسماری خاطرنشان کرد که دستور بازداشت اتباع ترکیه ای در لیبی هم داده شده است. وی با ادعای اینکه خاک لیبی به محلی برای اشغالگری ترکیه تبدیل گشته است افزود: به هر نقطه از لیبی که با ترکیه در ارتباط باشد، حمله می نماییم. المسماری با اشاره به اینکه ارتش شرق لیبی هرگونه پرواز هوایی تجاری از لیبی به ترکیه را ممنوع خواهد کرد، اظهار داشت: ما با هر هواپیمای ترکیه ای که بخواهد در طرابلس فرود بیاید، بعنوان هواپیمای متخاصم برخورد خواهیم کرد. آنکارا پوشش هوایی برای پهپادها ایجاد کرد تا شبه نظامیان (دولت وفاق ملی لیبی) بتوانند وارد شهر غریان شوند.
ارتش ملی لیبی، ترکیه و قطر را متهم می کند که از دولت وفاق ملی حمایت می کنند؛ درحالی که دولت فایز السراج رئیس شورای ریاست جمهوری که از حمایت بین المللی برخوردار است، عربستان، امارات و مصر را حامی دولت حفتر معرفی می کند. شاید بتوان اظهار داشت که این سخنان المسماری یکی از شدیدترین تهدیدات نظامی است که تابحال ارتش ملی لیبی ضد ترکیه اعلام نموده است. افترا زنی به قطر و ترکیه در پشتیبانی از دولت وفاق ملی درحالی مطرح می شود که منابع خبری وابسته به این دولت، روز جمعه به نقل از فعالان لیبیایی در شهر غریان در نزدیکی طرابلس گزارش دادند که در این شهر مهمات و ادوات نظامی اماراتی کشف و ضبط شده است. بر طبق این گزارش، موشک هدایت شونده ضدتانک “جاولین” (Javelin) ساخت آمریکا که واشنگتن به ابوظبی فروخته است، همچون سلاح هایی است که نیروهای دولت وفاق ملی در شهر غریان به غنیمت گرفتند. خلیفه حفتر در فروردین ماه گذشته با چراغ سبز عربستان و آمریکا که حالا دیگر تلاش دارد خویش را از این میدان دور نگه دارد دستور لشکر کشی به طرابلس برای تصرف پایتخت لیبی و کنار زدن نیروهای دولت وفاق ملی این کشور را صادر کرد؛ اقدامی که پس از به دست آمدن توافقات سیاسی میان دو طرف متخاصم در لیبی بهت و حیرت مجامع بین المللی را به دنبال داشت. عربستان و امارات که بارها حمایت خویش را از دولت حفتر اعلام نموده اند تنها به اعطای حمایت سیاسی از ارتش ملی لیبی که سودای ریاست بر کل کشور و ایجاد یک دیکتاتوری نظامی مشابه مصر را در سر می پروراند بسنده نکرده و مبادرت به حمایت نظامی از نیروهای حفتر از راه ارسال تجهیزات نظامی به این کشور کرده اند. در این بین نقش حمایت نظامی و تسلیحاتی امارات از حفتر پررنگ تر است. کشور لیبی همواره بعنوان یکی از مهمترین منابع نفتی جهان شناخته می شود به طوریکه گفته می شود میزان ذخایر نفتی این کشور میلیاردها بشکه تخمین زده شده است. از زمان آغاز بحران در لیبی میزان صادرات نفت این کشور به صورت قابل ملاحظه ای کاهش یافته و حتی به یک سوم رسیده است.
ترکیه همواره به لیبی بعنوان یک کشور هدف از لحاظ اقتصادی نگاه می کند چون که لیبی یکی از مهمترین کشورهای مصرف کننده کالاهای ترک است. آنکارا از راه دروازه ترکیه می تواند وارد جهان عرب شده و نفوذ خویش را در این کشورها افزایش دهد. کارشناسان اعلام نموده اند که در سال ۲۰۱۴ میزان صادرات ترکیه به لیبی بیشتر از ۲ میلیارد دلار بوده است. البته از سیل گردشگران لیبیایی که هر ساله به سمت ترکیه روانه می شوند هم نباید چشم پوشی کرد. کارگران ترک بسیار زیادی در لیبی مشغول به کار هستند و از همین رو ارتش ملی لیبی با دست گذاشتن بر روی حضور اتباع ترک در لیبی توانسته از آن بعنوان اهرم فشاری ضد آنکار ا استفاده نماید. قطر هم بارها مخالفت خویش را با اقدامات خلیفه حفتر اعلام نموده و اخیراً مقامات قطری از طرح خطرناک و خبیثانه عربستان و امارات در کشورهای آفریقایی پرده برداشته اند. وزیر خارجه قطر اعلام نموده که امارات و عربستان برای روی کار آوردن رژیم های مورد نظر خود بخصوص در قاره آفریقا که نیازمند پول و حمایت این دو کشور هستند، تلاش می کنند. منافع سیاسی عربستان و امارات هم در لیبی بر کسی پوشیده نیست. عربستان می خواهد از راه سر کار آوردن یک حکومت دست نشانده ماننده حکومت عبدالفتاح السیسی در مصر تحولات لیبی و کشورهای آفریقایی را به نفع خود رقم بزند تا لیبی از گردونه کشورهای هم پیمان و سرسپرده ریاض خارج نشود. بر سر کار آمدن یک دولت انقلابی و غیر نظامی می تواند تبعات خطرناکی برای عربستان چه در عرصه مطالبات مردمی در این کشور و چه در زمینه تضعیف سیاست خارجی ریاض به دنبال داشته باشد. عربستان با اتخاذ سیاستهای یک بام و دو هوا در قبال لیبی از یک سو مدعی است که دولت فایز السراج را به رسمیت می شناسد چون که در عرصه جهانی این دولت مورد تأیید کشورهای مختلف است و از جانب دیگر اعلام می دارد که با ژنرال خلیفه حفتر در تماس است و از وی حمایت می کند. اگر مداخله عربستان در لیبی و تحریک حفتر و حس قدرت طلبی وی نبود طرف های متخاصم در این کشور در آستانه حل بحران موجود در لیبی بوده و پس از توافقات پاریس می توانستند با تقسیم قدرت میان خود به یک توازن حکومتی و سیاسی دست یابند. در هر صورت باید دید در آینده تحولات میدانی در لیبی به نفع چه طرفی پیش می رود و پیروز این جنگ نیابتی که قربانیان آن تنها غیر نظامیان در لیبی و آواره شدن هزاران نفر در این کشور است چه کسی خواهد بود.
