بهمن: صدور احکام توهین آمیز و گستاخانه از طرف سیستم قضایی عربستان در قبال متهمان غیر اصلی پرونده ترور خاشقجی و تبرئه مهره های اصلی توجه تحلیل گران را به دلیلهای صدور این احکام معطوف کرده است.
خبرگزاری مهر، سرویس بین الملل- فاطمه صالحی: سیستم قضایی عربستان سعودی این دفعه نیز با صدور احکامی درباب متهمان ترور جمال خاشقجی روزنامه نگار سعودی از یک سو و تبرئه سر کنسول این کشور در استانبول از طرف دیگر جنجال آفرید.
رسانه های خارجی روز گذشته از صدور حکم اعدام برای ۵ متهم به قتل جمال خاشقجی روزنامه نگار سعودی و تبرئه سرکنسول این کشور در استانبول توسط دادستانی کل عربستان خبر دادند. بر طبق این گزارش، دادستانی کل عربستان سعودی ۵ متهم به قتل جمال خاشقجی روزنامه نگار سعودی را به اعدام محکوم نمود. همین طور ۳ متهم دیگر پرونده قتل جمال خاشقجی به ۲۴ سال زندان محکوم شدند. این احکام در حالی صادر گردیده است که محمد بن سلمان ولیعهد سعودی متهم اصلی این پرونده است.
این در حالی است که دادستانی عربستان اعلام نمود هیچ اتهامی مقابل «سعود القحطانی» مشاور ویژه محمد بن سلمان ولیعهد سعودی، در پرونده قتل خاشقجی مطرح نشده بود. دادستانی عربستان از آزادی سرکنسول این کشور در استانبول ترکیه آگاهی داد. «محمد العتیبه» سرکنسول عربستان استانبول به مشارکت در قتل خاشقجی متهم شده بود که تبرئه شد.
جمال خاشقجی سردبیر سابق روزنامه الوطن و ستون نویس واشنگتن پست دوم ماه اکتبر ۲۰۱۸ به منظور انجام امور رسمی وارد کنسولگری این کشور در استانبول شد و از آن خارج نشد. ریاض در تاریخ ۲۰ اکتبر قتل خاشقجی در داخل کنسولگری عربستان سعودی را تأیید کرد. دادستان این کشور ادعا نمود که خاشقجی پس از درگیری با چند نفر در داخل کنسولگری فوت کرده و ۱۸ شهروند این کشور نیز در این رابطه بازداشت شده اند.
دادستانی کل استانبول ترکیه ۳۱ اکتبر سال قبل طی اطلاعیه ای اعلام نمود که جمال خاشقجی بلافاصله بعد از ورود به کنسولگری عربستان سعودی در این شهر، طبق نقشه قبلی خفه و کشته شده است.
اما صدور این احکام انتقاد گسترده برخی کشورها و نهادهای بین المللی را برانگیخت به طوریکه خیلی از رسانه ها، احکام مذکور را توهین آمیز و گستاخانه تلقی کردند.
اما باید دید چرا عربستان سعودی در شرایط کنونی مبادرت به صدور احکام مذکور و تبرئه متهمان اصلی این پرونده می کند؟
با بررسی دقیق تر شرایط کنونی و این اقدام عربستان درمی یابیم که ریاض سناریویی را برای رهایی از فشار افکار عمومی و بهبود وجهه خود مهیا کرده است. برخی تحلیل گران معتقدند که صدور این احکام قضایی را نمی توان بدون در نظر گرفتن ریاست عربستان بر نشست بیست که از اختتام نوامبر گذشته شروع شده و به مدت یکسال ادامه خواهد داشت بررسی کرد.
ریاض تلاش دارد تا این پرونده به همراه برخی دیگر از پرونده های جنجالی مقابل عربستان را تا پیش از برگزاری نشست آتی ببندد. نشست آتی گروه بیست قرار از نوامبر آتی در عربستان اجرا شود. سعودی ها با صدور این احکام نشان دادند که دیگر ترسی از نتایج بعدی آن ندارند و اهمیتی به مواضع و واکنش های بین المللی در قبال این احکام نمی دهند.
بنا به اذعان خیلی از محافل بین المللی، سیستم قضایی عربستان شفافیت لازم را برای تحقق در این خصوص ندارد چونکه متهمان اصلی این پرونده توانستند خودرا تبرئه کرده و در حق برخی افرادی که خیلی مطرح نیستند احکام فوق الذکر صادر شود. کاملا مشخص است که مقامات سعودی تنها به بستن این پرونده و نه اجرای تحقیقات واقعی درباب آن فکر می کنند. البته آنها با یک تیر دو نشان زدند؛ مسئولان اصلی ترور خاشقجی را تبرئه کرده و پرونده را بستند.
گروهی دیگر از تحلیل گران نیز معتقدند که سعودی ها از فرصت پیش آمده در تعطیلات اختتام سال میلادی سوء بهره برده و مبادرت به انتشار احکام قضایی مقابل متهمان مذکور کردند چونکه اکثریت نهادهای رسمی و نهادهای حقوقی در جهان و حتی فعالان رسانه ای در تعطیلات به سر می برند و سعودی ها نیز به تعطیلات رفته و مشغول برنامه های پایانی سال هستند.
بنابراین، صدور احکام مذکور نمی تواند آن طور که باید توجه رسانه ها، نهادهای داخلی و بین المللی و افکار عمومی را برانگیزد چونکه همگان مشغول اعیاد و جشن ها و تعطیلات خاص اختتام سال میلادی هستند وبدین ترتیب مقامات سعودی، آن طور هم که باید، تحت فشار قرار نمی گیرند.
از سوی دیگر، بررسی تحولات کنونی در منطقه از مداخلات ترکیه در لیبی گرفته تا نشست اسلامی کوالالامپور و دیگر تحولات مهم خاورمیانه، نشان میدهد که در شرایط کنونی مسائل مهم تری برای رسانه ها در مقایسه با احکام متهمان پرونده خاشقجی وجود دارد که به آنها بپردازند؛ گویی که پرونده خاشقجی با گذشت مدت زمان زیاد از وقوع آن، تازگی و جذابیت لازم را در مقابل تحولات کنونی منطقه برای رسانه ها ندارد.
این در حالیست که رسانه ها باید به وظیفه اصلی خود در پرداختن به مسائل و تحلیل آن بدون در نظر گرفتن مسائل حاشیه ای بپردازند و نگذارند گذشت زمان، موجب کنار گذاشتن یک پرونده مهم شود. البته بگفته برخی تحلیل گران، هدف سعودی ها از صدور این احکام بررسی واکنش های بین المللی و میزان شدت و حدت آن است و ممکنست در دراز مدت حتی این احکام نیز لغو شده یا کم شود.
در شرایط کنونی، آمریکایی ها نیز به انتخابات ریاست جمهوری مشغول هستند و مشخص است که صدور احکام مذکور در این شرایط به نفع سعودی ها است چونکه نه افکار عمومی در آمریکا و نه نهادهای حقوقی و مستقل آن طور که باید، وقعی به این پرونده نمی نهند.
بعد از وقوع جنایت ترور خاشقجی، سعودی ها برای بهبود وجهه خود در عرضه داخلی و خارجی بسیار تلاش کردند و در این راستا نیز از حمایت آمریکا و شخص دونالد ترامپ رئیس جمهور این کشور برخوردار بودند.
گذشت زمان نسبتا طولانی از وقوع جنایت، تحولات مهم منطقه و توجه کشورهای جهان به این تحولات، تعطیلات و جشن های اختتام سال میلادی و هم چنین نزدیک شدن به انتخابات ریاست جمهوری آمریکا و در نهایت ریاست ریاض بر نشست جی بیست و ضرورت بستن این پرونده، همه و همه از مهم ترین عواملی بود که سعودی ها در تعیین زمان صدور احکام قضایی مقابل متهمان غیر اصلی پرونده خاشقجی آنها را در نظر گرفته و در نهایت سناریوی خودرا برای تکمیل پازل بستن پرونده مذکور نوشتند.
منبع: بهمن
