كارشناس تركیه ای : ایران به لحاظ تاکتیکی پروسه مذاکرات را با موفقیت مدیریت کرده است

به گزارش بهمن، کارشناس ترکیه ای با اشاره به تاثیر مثبت مذاکرات غیرمستقیم میان ایران و آمریکا در شهر مسقط اظهار داشت: ایران به لحاظ تاکتیکی پروسه مذاکرات را با موفقیت مدیریت کرده است.

خبرگزاری مهر، گروه بین الملل: در روزهای اخیر، مذاکرات غیر مستقیم میان هیات های ایرانی و آمریکایی در شهر مسقط، پایتخت عمان، توجه جامعه جهانی را به خود جلب کرده است. این مذاکرات، که در قالب گفتگوهای هسته ای و با هدف کاهش تنش ها و رفع تحریم ها شکل گرفته، نشان دهنده دست برتر ایران است؛ برای اینکه ایران با قاطعیت اعلام نموده که حاضر به انجام مذاکرات مستقیم نیست و بر این نکته تاکید دارد که تمامی گفتگوها باید در قالب برنامه هسته ای این کشور صورت گیرد. از نظر کارشناسان بین الملل این رویکرد، نشان دهنده موضع مستحکم ایران در مقابل آمریکا است.
بخش ترکی (استانبولی) خبرگزاری مهر، با هدف بررسی نتایج این مذاکرات گفتگویی را با دکتر «یشیم دمیر» کارشناس روابط بین الملل انجام داده است. مشروح این گفتگو از نظر می گذرد:
با توجه به این که مذاکرات انجام شده در روز شنبه گذشته از طرف هر دو طرف ایرانی و آمریکایی مثبت ارزیابی شده است، آیا می توان انتظار داشت که دوره های بعدی مذاکرات نیز ثمربخش باشد؟ منابع ایرانی تاکید دارند که ایران هیچ گاه کنار گذاشتن یا توقف برنامه غنی سازی اورانیوم خودرا نخواهد پذیرفت

.

بر اساس این دیدگاه ها، چالش اصلی در روند مذاکرات میان دو کشور چیست؟

رابطه با مذاکرات انجام شده در عمان که اولین دیدار حضوری از زمان ریاست جمهوری باراک اوباما محسوب می شود، هر دو کشور ایران و آمریکا اعلام نموده اند که گفتگوها درباره ی برنامه هسته ای سازنده و مؤثر بوده است. این امر می تواند به عنوان نشانه ای مثبت برای آینده روند مذاکرات تلقی شود. با این وجود، ثمربخشی دورهای بعدی مذاکرات، به میزان آمادگی طرفین برای گفتگو در وضعیت برابر و پذیرش مطالبات متقابل وابسته است. چالش اصلی در این روند، عدم تمایل ایران به کنار گذاشتن برنامه غنی سازی اورانیوم در مقابل اصرار آمریکا بر توقف کامل این برنامه است. آمریکا خواهان محدودسازی ظرفیت هسته ای ایران است و در غیر این صورت، احتمال اقدام نظامی را نیز روی میز نگاه داشته است.
از سوی دیگر، ایران تاکید می کند که کارهای هسته ای اش فقط برای اهداف صلح آمیز و تولید انرژی است و حق خود در غنی سازی اورانیوم را کنار نخواهد گذاشت. بنابراین، پرسش کلیدی این است که آیا دو طرف می توانند بر سر موضوع هسته ای به تفاهمی دست یابند یا خیر. در این بین، فضای بی اعتمادی ایجادشده بعد از خروج یک جانبه آمریکا از برجام در سال ۲۰۱۸ توسط دولت دونالد ترامپ، بر مذاکرات تأثیر منفی گذاشته است. فشارهای سیاسی داخلی که دولت ترامپ در صورت عدم توافق با آن مواجه بود، روند مذاکرات را پیچیده تر کرد.
از دیدگاه ایران نیز، بحران اقتصادی و فشار سنگین تحریم ها، به همراه تضعیف موقعیت منطقه ای بعد از سقوط دولت اسد در سوریه، سبب شده که تهران نگاهی محتاطانه و راهبردی در قبال مذاکرات در پیش گیرد. احتمال استفاده از این عوامل به عنوان ابزار فشار، یکی دیگر از موانع جدی در راه مذاکرات است. در نهایت، دو طرف باید بجای تمرکز بر دستاوردهای کوتاه مدت، در پی ثبات و همکاری طولانی مدت باشند. ایران نباید فقط بدنبال رفع تحریم ها یا ممانعت از تهدید نظامی آمریکا و اسرائیل باشد و آمریکا نیز باید از به کارگیری تهدید نظامی به عنوان ابزار چانه زنی پرهیز کند. حضور در میز مذاکره با زبان تهدید، مانعی جدی در راه پیشرفت روند گفتگوها خواهد بود. بنابراین، برای موفقیت مذاکرات، هر دو کشور باید گام هایی واقع بینانه و مبتنی بر حفظ صلح منطقه ای و بهبود روابط دوجانبه بردارند.
در مذاکرات دو نکته مهم وجود دارد؛ اولاً این مذاکرات به درخواست ایران بصورت غیرمستقیم انجام می شود؛ ثانیاً گفتگوها فقط در قالب مسئله هسته ای ایران ادامه پیدا می کند. خیلی از کارشناسان تحقق این دو خواسته ایران را به مفهوم کسب برتری تهران در این مذاکرات ارزیابی می کنند. نظر شما در این خصوص چیست؟
مذاکره فرایندی مبتنی بر حل مسئله و اراده جمعی است. در مواردی که عناصر تهدیدآمیز بین طرفین وجود دارد، به طور معمول بجای مذاکره مستقیم، مذاکره غیرمستقیم ترجیح داده می شود. مذاکره غیرمستقیم می تواند به ایجاد فضایی انعطاف پذیرتر و مساعدتر برای دستیابی به راهکار بین طرفین کمک کند.
بین ایران و آمریکا تنشی تاریخی وجود دارد. از ین جهت، از نظر ایران، انجام مذاکرات بصورت مستقیم ممکنست به عنوان دادن امتیاز تلقی شود و سبب واکنش های اجتماعی یا سیاسی شود. ایران باوجود شرایط دشوار اقتصادی حاضر، با اتخاذ موضعی مقاومتی در مقابل آمریکا و در عین حال سازنده در مقابل کشورهای غربی، توانسته تصویری مصالحه جو از خود عرضه نماید. این امر سبب شده تا در افکار عمومی اینطور تفسیر شود که ایران در مذاکرات برتری یافته است. می توان گفت ایران به لحاظ تاکتیکی پروسه مذاکرات را با موفقیت مدیریت کرده است. با این وجود، تحریم های آمریکا کماکان پابرجا است و مسایل اساسی بین طرفین هنوز به چاره ای پایدار نرسیده اند.
ترکیه همچون کشورهایی است که با اعمال تحریم ها مقابل ایران مخالف است. دیدگاه فعلی دولت آنکارا از مذاکرات ایران و آمریکا چیست؟ موفقیت این مذاکرات چه تأثیری بر ترکیه، خصوصاً بر روابط تهران و آنکارا خواهد داشت؟
دولت آنکارا در قالب اصل «صلح در کشور، صلح در جهان» که در سیاست خارجی خود اتخاذ کرده، همیشه از صلح منطقه ای و جهانی حمایت کرده است. در این راستا، مذاکرات غیرمستقیم میان ایران و آمریکا نه فقط از نظر ثبات منطقه ای، بلکه از نظر امنیت ملی ترکیه نیز حائز اهمیت می باشد. ترکیه با توسعه کارهای هسته ای برای مقاصد صلح آمیز و تولید انرژی مخالفتی ندارد، اما با تولید و گسترش سلاح های هسته ای مخالف است. این مساله بطور مستقیم با منافع امنیتی ترکیه مرتبط می باشد.
از سوی دیگر، تحریم های اقتصادی مقابل ایران روابط تجاری میان ترکیه و ایران را بطور منفی تحت تأثیر قرار داده اند. بنابراین، موفقیت آمیز بودن مذاکرات میان ایران و آمریکا نه فقط به کاهش تنش های منطقه ای کمک خواهد کرد، بلکه تأثیرات مثبتی بر روابط اقتصادی ترکیه و ایران نیز خواهد داشت.
در شرایطی که شاهد بحران های مختلف در منطقه هستیم و در عمل رژیم صهیونیستی ناخشنود از مذاکرات ایران و آمریکا است آیا این دور از گفتگوها می تواند فضایی آرام در منطقه ایجاد کند؟
انجام مذاکرات بین ایران و آمریکا هم امیدوارکننده و هم چالش برانگیز است برای اینکه تنش های ناشی از تحولات غزه، لبنان، یمن و سوریه بین ایران و آمریکا مشکلاتی به وجود آورده است. اینها مطالبی هستند که می توانند به روند مذاکرات خلل وارد کند. مذاکرات فرصتی برای ایجاد یک فضای صلح آمیز در منطقه است. به نظرم این روند بطورکامل چالش برانگیز خواهد بود. به همین خاطر طرفین مذاکره باید تا حد امکان از عوامل اثر گذار داخلی و خارجی که ممکنست به روند مذاکره ضربه بزند دوری کنند.
در موضوع عوامل داخلی موثر بر روند مذاکره، تمایل طرفین به سازش، قدمی اساسی برای رسیدن به راهکار است. با این وجود، راهبردهای دیپلماتیک غیرقابل پیش بینی رییس جمهور ایالات متحده آمریکا می تواند در روند مذاکرات اختلال ایجاد نماید؛ خواسته های دولت ترامپ برای اعمال محدودیت بر برنامه های موشکی ایران و پایان دادن به حمایت ایران از گروههای مقاومتی منطقه می تواند در روند مذاکرات چالش بوجود آورد. درباب نقش عوامل خارجی، نگرش منفی اسرائیل به روند مذاکرات، مخالفت با هر نوع سازش و رویکردش برای برچیدن کامل تاسیسات هسته ای ایران، روند مذاکرات را دشوار می کند. علاوه بر این، مانع دیگری که بر سر راه مذاکرات وجود دارد مشخص نبودن چگونگی حمایت کشورهای عربی منطقه است.

منبع: bahman24.ir