عضو شورای روابط خارجی آمریكا در گزارش بهمن: معامله قرن درصدد حل مسأله فلسطین با پایمال كردن حقوق آنهاست

به گزارش بهمن پروفسور شیرین هانتر اعتقاد دارد در معامله قرن مبحث ایجاد دولت مستقل فلسطینی اصلاً مطرح نیست و عملیاتی شدن آن زیر سوال است.

خبرگزاری مهر، گروه بین الملل -جواد حیران نیا: دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریكا و بنیامین نتانیاهو نخست وزیر اسرائیل از «معامله قرن» رونمایی كردند.
طرحی كه ترامپ اعتقاد دارد بهترین، عملیاتی ترین و عینی ترین طرح برای صلح فلسطین و اسرائیل است؛ چون كه طرح های قبلی خیالی بوده اند. او مدعی بود كه این طرح منافع اسرائیل و فلسطین را همزمان تأمین خواهد نمود.
اما عدم مشاركت «محمود عباس» رئیس تشكیلات خودگردان فلسطین در مراسم رونمایی از طرح و موضع گیری های وی در مورد عدم پذیرش معامله قرن از یك سو و رضایت تمام و كمال نتانیاهو از طرح ترامپ و كف زدن های مرتب و شادمانی زائد الوصف او از جانب دیگر نشان از عدم رعایت عدالتی است كه ترامپ مدعی رعایت آن در این طرح بود.
خبرنگار مهر در گفتگو با پروفسور «شیرین هانتر» استاد دانشگاه جورج تاون آمریكا و عضو شورای روابط خارجی این كشور به بررسی ابعاد مختلف این طرح پرداخته كه در ادامه می آید.
*ترامپ و نتانیاهو در حالی معامله قرن را رونمایی كردند كه ترامپ در حال استیضاح در سنا است و نتانیاهو هم بعنوان نخستین نخست وزیر اسرائیل ۳ كیفرخواست در مورد اتهامات ضد وی دریافت كرده است. با عنایت به این مورد زمانبندی این رونمایی ارتباطی با این مسائل داشت؟
اعلام طرح به اصطلاح قرن در این مقطع بیشتر برای كمك به نتانیاهو بود تا ترامپ. اما این طور به نظر می آید كه تاثیر چندانی نداشته است چونكه كه او از اتهامات تبرئه نشد و باید به احتمال قوی محاكمه و چه بسا مانند «ایهود اولمرت» محكوم هم بشود و به زندان برود.
*معامله قرن بدون مشورت طرف فلسطینی طراحی شده است و مورد پذیرش طرف فلسطینی حتی تشكیلات خودگردان هم قرار نگرفت و از جانب آن رد شد. با عنایت به این مورد این طرح تا چه اندازه می تواند عملیاتی شود؟
این طرح به لحاظ مختلف عملی نخواهد شد. دلیل اول مخالفت فلسطین است. حتی «محمود عباس» هم با این طرح مخالفت كرده است. چه بسا این طرح سبب ایجاد یگانگی بین گروههای فلسطینی شود.
از طرف دیگر اراضی متعلق به فلسطین به هم پیوسته نیستند و در میان آنها شهرك های اسرائیلی قرار دارد. این وضع چه بسا سبب تشدید مناقشات بین اسرائیلی ها و فلسطینی ها شود.
در عمل فلسطینی ها هیچ گونه حاكمیتی روی اراضی متعلق به آنها ندارند. در واقع دولت به اصطلاح فلسطینی كه این طرح به وجود می آورد نوعی «بانتوستان»* Bantustan نظیر آنچه در آفریقای جنوبی در عصر آپارتاید بود، است. حتی خیلی از اسرائیلی های معتدل به قابلیت اجرایی بودن این طرح اعتقادی ندارند.
*با توجه به موضع گیری های قبلی كشورهای عربی همچون عربستان، امارات، بحرین، عمان و مصر در مورد معامله قرن به نظر می آید ترامپ از آنها بعنوان فشاری ضد «محمود عباس» رئیس تشكیلات خودگردان برای پذیرش معامله قرن بهره خواهد برد. از جانب دیگر ترامپ كمك ۵۰ میلیارد دلاری به كشور فلسطینی را هم مشروط به عملكرد رهبران آنها كرده است. به نظر شما مواضع كشورهای عربی درباره این طرح چه خواهد بود؟
بعضی كشورهای عربی نظیر الجزایر و تونس مخالفت لفظی خواهند داشت. اما بقیه كشورهای عربی مانند عربستان سعودی، كشورهای خلیج فارس، مصر و اردن یا حمایت یا سكوت خواهند كرد.
این كشورها عدم حمایت خود از حقوق فلسطینی ها را این طور توجیه خواهند كرد كه خطرات بدتری همچون چالش ایران و حتی تركیه امروزه متوجه منافع اعراب است.
*ترامپ در رونمایی از معامله قرن اعلام نمود طرح او مبتنی بر تشكیل دو كشور فلسطین و اسرائیل است. به صورت مشخص اعلام نمود قدس پایتخت یكپارچه و تقسیم ناپذیر اسرائیل خواهد بود. اما بلافاصله گفت پایتخت فلسطین هم قدس شرقی است و سفارتخانه در آن تأسیس می كند. این ابهام را چگونه می شود توضیح داد؟
آنچه ترامپ قدس شرقی می نامد در واقع یك محل كوچك در قدس شرقی است. به صورت كلی این طرح می خواهد مسأله فلسطین را بدون در نظر گرفتن حقوق فلسطینی ها به سامان برساند.
اما بیشتر احتمال دارد كه این طرح به جدال های جدیدی بین فلسطینی ها و اسرائیلی ها منجر شود چونكه كه بین این دو جمعیت هیچ مرز روشن و ثابت وجود ندارد.
این طرح در واقع كرانه باختری را به اسرائیل می دهد بدون آنكه اسرائیل با ادغام آن در قبال جامعه بین المللی هزینه بدهد.
*به نظر می رسد در معامله قرن نقش اردن كم رنگ شده و این كشور در تحولات آتی فلسطین نقشی نخواهد داشت ضمن اینكه بخشی از دره رود اردن هم در حاكمیت اسرائیل قرار خواهد گرفت و نقش نظارتی اردن بر اماكن مقدس قدس احتمالاً آخر خواهد یافت. چرا اردن از معادلات فلسطین از جانب امریكا حذف شده است؟
نقش اردن در مسأله فلسطین پس از جنگ ۱۹۶۷ كه منجر به از دست دادن كرانه باختری شد كم رنگ گردید. قرارداد صلح مصر و اسرائیل هم اهمیت اردن را كاهش داد. از همه مهمتر اردن چنان به غرب و كشورهای خلیج فارس وابسته است كه نمی تواند نقش مستقل ایفا كند. نگرانی اصلی اردن حفظ موجودیت خود خواهد بود.
*معامله قرن به معنای آخر راهكار دو دولتی سازمان ملل و طرح صلح عربستان معروف به طرح ملك عبدالله است و در عمل پایتختی قدس شرقی و مرزهای ۱۹۶۷ را نادیده می گیرد. چرا كشورهای عربی به چنین طرحی رضایت دادند؟
با این طرح مبحث برقراری دولت مستقل فلسطین دیگر مطرح نیست. این طور به نظر می رسد كه اسرائیل دیگر به هیچ وجه حاضر به قبول یك دوست مستقل و دارای حاكمیت فلسطین نیست.
این هم چیز تازه ای نیست. یكی از علل كشته شدن «اسحاق رابین» به خاطر موافقت او با موافقتنامه اسلو بود. پس از وی در واقع حكومت های بعدی اصول آنرا زیر پا گذاشتند.
………..
* «بانتوستان» منطقه ای بود كه طبق سیاست آپارتاید برای ساكنان سیاه پوست آفریقای جنوبی و آفریقای جنوب غربی در نظر گرفته شده بود.